Je kunt op verschillende manieren zoeken naar informatie: je kunt aan het orienteren zijn op een onderwerp, op zoek zijn naar specifieke bronnen zoals een boek of een artikel, of je kunt zoveel mogelijk informatie over een onderwerp proberen te vinden.
Stel je zelf vragen:
In deze libguide vind je:
Het is nuttig om vroeg in je opdracht uit te zoeken wat voor soort informatie je nodig hebt. Dit bepaalt waar je moet zoeken. Is de informatie die je nodig hebt beschikbaar in een boek, tijdschrift, nieuwsbronnen, een blog, op een website van een bedrijf of in een bedrijfsrapport, of moet je de informatie juist zoeken in een scriptie of academisch tijdschrift?
Niet alle informatie is geschikt voor elk doel. Soms zul je informatie moeten vinden over de nieuwste ontwikkelingen op je vakgebied, en andere keren heb je statistieken nodig om je verslag te onderbouwen.
Er is een onderscheid tussen verschillende bronnen, namelijk:
Primaire bronnen
Dit zijn bronnen in de oorspronkelijke vorm, dus hoe de auteur de bron bedacht en opgesteld heeft. Denk hierbij aan boeken, tijdschriften, krantenartikelen, foto's en films.
Secundaire bronnen
Hierbij wordt verwezen naar een andere bron, namelijk de primaire bron. In secundaire bronnen kun je de primaire bron vinden, maar ook trefwoorden, een samenvatting of de taal waarin de primaire bron geschreven is. Denk hierbij aan encyclopedieën, woordenboeken, handboeken en bibliografieën.
Het bedenken van de juiste zoektermen (de woorden waarmee je naar informatie gaat zoeken) is een belangrijk onderdeel
van je zoekstrategie.
Bekijk de woorden in je (zoek)vraag en zoek de bijhorende termen.
Voorbeeld informatie zoeken:
Je zoekt informatie over de invloed van koffie tijdens het studeren.
Je hoofdvraag is: ‘Welke invloed heeft de consumptie van koffie op het studiesucces van studenten?’
De belangrijkste componenten en alternatieven van deze vraag zijn:
Diptera. (9 oktober 2016). Booleaanse operatoren. [Video]. You Tube. https://www.youtube.com/watch?v=GKmcBpkXZPE
In vele databases kun je aan de hand van een vervolgkeuzemenu Booleaanse operatoren aanklikken om je zoektermen te combineren. De belangrijkste Boolean operatoren zijn:
|
OR |
OR wordt gebruikt om artikelen te vinden waarin één van de onderwerpen genoemd wordt waarnaar je op zoek bent. |
|
AND |
AND wordt gebruikt om artikelen te vinden waarin beide gezochte onderwerpen worden genoemd |
|
NOT |
NOT sluit een zoekterm uit. Bedenk wel dat je met NOT ook artikelen uitsluit waar beide zoektermen samen in voorkomen! |
Grafisch worden de relaties tussen zoektermen zo weergegeven:
We noemen deze hulpmiddelen om slimmer en gerichter te kunnen zoeken Booleaanse operatoren. AND, OR en NOT zijn
de meest bekende en gebruikte operatoren.
In vele databases en zoekmachines vind je bij geavanceerd zoeken een zoekformulier waarin je kunt kiezen voor een van deze opties. Vaak kun je de verschillende opties ook combineren Zie hieronder).
(Haakjes): Geeft aan welk onderdeel AND, OR of NOT eerst moet worden uitgevoerd.
Andere technieken
De volgende tips zijn handig bij het doorzoeken van databanken en zoekmachines en kunnen helpen bij het opstellen van een zoekstring (wat je invult in de zoekbalk):
Aanvullende bronnen zoeken
Wanneer je één of meerdere nuttige bronnen hebt gevonden kun je gebruik maken van deze drie methodes om aanvullende bronnen over hetzelfde onderwerp te vinden:
Citatiezoeken: Het citatiezoeken kan gebruikt worden als aanvulling op een andere zoekmethode. Hiervoor kijk je welke artikelen het artikel in kwestie geciteerd hebben. Dit kan door de titel van het artikel in te vullen in Google Scholar, en vervolgens onder het betreffende artikel de optie "geciteerd door" te selecteren.
Via deze methode zoek je vooruit in de tijd: de literatuur die verwijst naar een artikel is altijd recenter dan het artikel zelf.
Sneeuwbalmethode: De sneeuwbalmethode kan ook gebruikt worden als aanvulling op een andere zoekmethode. Hiervoor kijk je in de referentielijst van een artikel dat je interesse heeft naar andere artikelen die mogelijk nuttig kunnen zijn.
Nadeel van deze methode is dat er alleen oudere bronnen gevonden worden.
Parelgroeien: Parelgroeien kun je goed gebruiken in de oriëntatiefase als je de juiste zoektermen niet weet. Je begint een zoekactie en kijkt vervolgens of de (lijst met) resultaten, de websites of documenten zelf, andere en misschien wel betere, zoektermen bevatten.
ZOEK IN BRONNEN van de NHL Stenden bibliotheek doorzoekt een groot deel van de wetenschappelijke artikelen en boeken waar NHL Stenden toegang tot heeft.
DATABANKEN: Sommige databanken hebben extra zoektechnieken zoals Booleaanse operatoren AND, OR of NOT. Het is ook handig om in de lijst met databanken van de NHL Stenden bibliotheek te kijken omdat sommige niet worden niet doorzocht door de zoekoptie Zoek in bronnen van de NHL Stenden bibliotheek.
CATALOGUS: De Catalogus biedt een overzicht van boeken, tijdschriften en andere fysieke materialen die de NHL Stenden bibliotheek in het bezit heeft. Je kunt hier vinden welke materialen aanwezig zijn, of je ze kunt lenen en of ze al dan niet uitgeleend zijn.
Na het definiëren van je hoofd- en deelvragen en het formuleren van zoekvragen ga je zoektermen bedenken. Het gebruik van de juiste zoektermen is heel belangrijk. Je bent misschien gewend om in de zoekbalk lukraak wat termen in te vullen. Als je op die manier niet meteen de informatie vindt die je zoekt, kun je ten onrechte denken dat de informatie er niet is. Door op een gestructureerde manier zoektermen te bedenken voordat je gaat zoeken, zullen je zoekresultaten veel beter zijn.
Om zoektermen te bedenken kun je gaan brainstormen.
AI Tools zoals ChatGPT en Copilot zijn bij uitstek geschikt om te brainstormen en te helpen bij het vinden van synoniemen en verwante termen. Ga uiteraard wel kritisch om met deze termen en als ze onbekend voorkomen trek ze dan na om te kijken of ze relevant zijn voor jouw zoekvraag.
Prompt voor tekst
Prompt voor beeldmateriaal
Voorbeeld:
"Een artistieke realistische illustratie gemaakt met een telelens van een eenzame fietser in de polder die geniet van de opkomende zon waarbij ze de geel/rode zonnestralen over het landschap ziet schijnen"
Meer uitleg over een goede prompt:
Wees bij het gebruik van AI-Tools zorgvuldig met je gegevensinvoer
NHL Stenden heeft een beleidsstuk opgesteld in de context van de snelle ontwikkelingen op het gebied van generatieve AI.
Het is niet altijd duidelijk of (aanbieders van) AI voldoen aan de relevante gegevensbeschermingswetgeving, zoals de AVG. Daarnaast is niet altijd inzichtelijk wat er met de ingevoerde gegevens gebeurt en wie hier toegang toe heeft.
Voer daarom geen persoonsgegevens (namen, adressen etc.) of vertrouwelijke informatie in (zoals beeld, audio-opnames, bedrijfsinformatie, onderzoeksideeën etc.). Dit gaat om gegevens van NHL Stenden alsook gegevens van derden, zoals studenten, onderzoekspartners, opdrachtgevers of leveranciers, die herleidbaar zijn naar specifieke personen of organisaties.
Voer daarnaast geen informatie in die onderwerp is van een geheimhoudingsverklaring of overeenkomst (b.v. met een student of een opdrachtgever).
Voer geen teksten in die auteursrechtelijke beschermd zijn en waarvoor je geen toestemming hebt gekregen deze gegevens te publiceren of te verveelvoudigen.
Wees zorgvuldig met je account
Gebruik niet je e-mailadres van NHL Stenden om een account aan te maken bij dergelijke niet-ondersteunde online gratis tools. Houd er bovendien rekening mee dat je data/input eigendom wordt van het bedrijf en deel gaat uitmaken van de dataset. Deel daarom ook geen traceerbare of gevoelige gegevens zoals (e-mailadressen, persoonsgegevens, studieresultaten etc.) van studenten en medewerkers.
Tip: het is nog veiliger om een tijdelijk emailadres aan te maken.
Bedenk dat AI toepassingen eventuele vooringenomenheid en selectiviteit kunnen bevatten als gevolg van de gebruikte trainingsdata. Ook bestaan er zorgen over mogelijke schendingen van rechten op het gebied van privacy, gegevensbescherming en auteursrechten (Werkgroep toegepaste AI, persoonlijke communicatie, 12 juni 2025)
GOOGLE: Deze publieke zoekmachine werkt met een algoritme, waardoor het niet duidelijk is wat bepaalt welke resultaten je krijgt.
Om sneller en efficiënter met Google (Scholar) te kunnen zoeken, hieronder een aantal tips:
GOOGLE SCHOLAR is een zoekmachine waarmee verzamelde wetenschappelijke publicaties worden doorzocht. Deze publicaties vind je niet met de 'gewone' Google. Sommige uitgevers geven Google Scholar toegang tot de full text van hun elektronische tijdschriften. Verder zijn via deze zoekmachine o.a. citaties (zie daarvoor citatiezoeken) en verwijzingen naar boeken te vinden.
Met behulp van Google Scholar kun je controleren of de bibliotheek van NHL Stenden, via de databanken, toegang geeft tot de full text van een artikel. Je kunt dan kiezen voor de optie: Full Text@NHL Stenden.
Google Scholar uitklapmenu linksboven / settings:
NHL Stenden Library (2023, 9 november). Koppelen van een bibliotheek aan google scholar [Video]. YouTube. Geraadpleegd op 9 november, 2023, via https://www.youtube.com/watch?v=Sp2UIo11qRk