Tijdens je zoekactie vind je allerlei informatie. Hiervan wil je alleen relevante en betrouwbare bronnen gebruiken. Maar hoe bepaal je dit?
De belangrijkste criteria waarop je publicaties beoordeelt zijn:
Relevantie: de mate waarin de informatie bijdraagt aan de beantwoording van de zoekvraag.
Bij de beoordeling let je op:
Inhoud en niveau
Vorm
Actualiteit
Betrouwbaarheid: de mate waarin je erop kunt vertrouwen dat de informatie klopt.
Bij de beoordeling let je op:
De bron (auteur/organisatie) en het totstandkoming van het document
Inhoud: de juistheid, objectiviteit, controleerbaarheid en kwaliteit van de informatiebron
Op deze pagina onder 'Oefeningen' vind je werkbladen en oefeningen over het beoordelen van informatiebronnen.
Wanneer is informatie relevant?
Informatie is relevant wanneer de informatie bijdraagt aan de beantwoording van de zoekvraag of context. De gevonden informatie beoordeel je op inhoud, niveau en actualiteit.
Hulpvragen over de relevantie van informatie op inhoud en niveau
De volgende vragen kun je stellen over hoe de informatie aan jouw behoefte voldoet.
Voor wie is de informatie bedoeld? (Wie is het bedoelde publiek?)
Is de informatie objectief (feit) of subjectief (mening)? En, zijn de meningen onderbouwd?
Is de informatie op het juiste niveau? (Niet te makkelijk of te moeilijk?)
Heb je verschillende bronnen bekeken voordat je besliste om deze bronnen te gebruiken?
Zou je het comfortabel vinden om deze bronnen in het onderzoek te citeren?
Het gaat erom dat de kwaliteit en niveau van de informatie bij je (onderzoeks)vraagstelling en doelstelling past.
Hulpvragen over de relevantie van informatie op actualiteit
Vragen die je kunt stellen over de tijdigheid van de informatie.
Wanneer is informatie gepubliceerd of gepost?
Is de informatie herzien of bijgewerkt?
Komen de gegevens uit de informatiebron overeen met de huidige situatie?
Werken de links nog?
Let op! Een ouder boek of artikel kan actueel zijn voor je onderwerp!
Wanneer is informatie betrouwbaar?
De betrouwbaarheid van informatiebronnen gaat over de mate waarin je erop kunt vertrouwen dat de informatie klopt. De gevonden informatie beoordeel je op de autoriteit van de bron, de accuraatheid van de informatie en het doel van de informatie.
Hulpvragen betrouwbaarheid informatie: de bron van informatie
Wie is de auteur/uitgever/bron/sponsor?
Is de auteur een autoriteit op het onderwerp? Waaruit blijkt die autoriteit? (achtergrond, opleiding en/of imago?)
Aan welke organisatie is de auteur verbonden? Is de auteur door anderen geciteerd?
Wat weet je over de organisatie? Heeft de organisatie een goede reputatie? (Een publicatie van een gerespecteerde organisatie is vaker betrouwbaarder dan een organisatie met vage of onduidelijke doelstellingen)
Wie financiert de auteur of de organisatie? Spelen er commerciële belangen mee?
Zijn er contactgegevens? (Adres of e-mailadres van de uitgever)
Zegt de URL iets over de auteur of de bron? (.com, .edu, .gov, .org, .net)
Hulpvragen betrouwbaarheid informatie: de reden dat de informatie bestaat
Wat is het doel van de informatie? Is het doel informeren of wil de auteur de lezer overtuigen, entertainen, verkopen, etc.?
Maken de auteurs/sponsors hun bedoelingen duidelijk?
Worden er feiten, meningen of propoganda meegedeeld?
Lijkt het standpunt van de auteur objectief en onpartijdig?
Bevat het standpunt van de bron politieke, ideologische, culturele, religieuze institutionele of persoonlijke vooroordelen of vertekeningen?
Wordt het onderwerp van meerdere kanten belicht?
Hulpvragen betrouwbaarheid informatie: over de juistheid en controleerbaarheid van informatie
Juistheid:
Kloppen de gegevens in de informatiebron? (Ga na of de gegevens ondersteund worden door informatie uit andere bronnen)
Wordt de informatie ondersteund met bewijsmateriaal?
Controleerbaarheid
Is er sprake van bronvermelding?
Wat is de kwaliteit van de bronvermelding?
Is de informatie gereviewd?
Kun je de informatie verifiëren op basis van andere bronnen of je eigen kennis erover?
Zijn er spelfouten, grammaticale fouten of andere typografische fouten?
HVA Bibliotheek. (12 december 2012). Hoe weet ik of de informatie op internet betrouwbaar is. [Video]. Vimeo. https://vimeo.com/55451168?embedded=true&source=vimeo_logo&owner=15106980
HvA Bibliotheek. (17 september 2013). Hoe selecteer ik goede bronnen? [Video]. Vimeo. https://vimeo.com/74721750?embedded=true&source=vimeo_logo&owner=15106980
Voor je studie en in je verdere loopbaan is het belangrijk dat de informatie die je gebruikt relevant en betrouwbaar is, maar hoe bepaal je dat?
HvA Bibliotheek. (3 maart 2016). Hoe lees ik slim mijn teksten? [Video]. Vimeo. https://vimeo.com/157552881?embedded=true&source=vimeo_logo&owner=15106980
Het doorlezen van gevonden informatie kan je soms aardig wat tijd kosten. In deze video leer je hoe je juist tijd kunt besparen door slimmer te lezen.
Institute for Evidence-based Medicine in Old Age | IEMO. (8 oktober 2015). Hoe lees je een artikel - IEMO SketchyEBM. [Video]. You Tube. https://www.youtube.com/watch?v=V7FUVBdHfz4&t=10s
De Jager-Loftus, D. (31 januari 2014 ). Annotated Bibliography Lesson Part 1 [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=3rsNakv8PNY
Hoe beoordeel je onderzoek dat gepubliceerd is in een wetenschappelijk artikel? Deze ‘Slechte Wetenschap’-poster helpt je bij het herkennen van veel voorkomende fouten (Stichting Skepsis, z.d.).
Stichting Skepsis (z.d.). Poster slechte wetenschap A2-formaat. Skepsis. Geraadpleegd op 13 december 2022, via https://skepsis.nl/product/poster-slechte-wetenschap-a2-formaat/
Met deze poster kun je beweringen analyseren (Stichting Skepsis, z.d.).
Stichting Skepsis (z.d.). Poster broodjeaapdetector A2-formaat. Skepsis. Geraadpleegd op 13 december 2022, via https://skepsis.nl/product/poster-broodjeaapdetector-a2-formaat/