Niet alle informatie is geschikt voor alle doeleinden. Soms wil je weten wat de laatste ontwikkelingen op je vakgebied zijn, soms heb je cijfers nodig om je verslag te onderbouwen. Soms wil je een algemeen overzicht van je onderwerp krijgen. Of je wilt juist helemaal de diepte in gaan.
Al deze informatie staat in verschillende bronnen. Voordat je gaat zoeken is het dus goed een beeld te hebben van de verschillende soorten informatie en bijbehorende bronnen: wil je algemene informatie, diepgaande informatie en/of actuele informatie?
Heb je een overzicht van het aanbod aan bronnen? Dan kun je voor jezelf een lijst maken van relevante bronnen voor jouw specifieke zoekvraag. Hiermee ga je uiteindelijk aan de slag.
Algemene informatie
Een handboek geeft een samenvatting van de, in de periode waarin het geschreven wordt, actuele wetenschappelijke inzichten binnen een vakgebied.
Ze zijn gewijd aan omvangrijke onderwerpen, bijvoorbeeld 'De geschiedenis van Letland'.
Handboeken zijn bij uitstek geschikt om wetenschappelijke basiskennis over een onderwerp op te doen.
Een encyclopedie gebruik je voor het snel opzoeken van feitjes. Onderwerpen (lemma's) worden over het algemeen in alfabetische volgorde gepresenteerd. Een voorbeeld van een online encyclopedie is Wikipedia. Als je Wikipedia gebruikt, is echter de betrouwbaarheid en kwaliteit van de gevonden informatie niet 100% gegarandeerd, aangezien iedereen bijdragen in Wikipedia kan plaatsen. De door de bibliotheek aangekochte encyclopedieën daarentegen, zijn wel betrouwbaar en kwalitatief goed.
Een woordenboek gebruik je voor het opzoeken van terminologie; begrippen die bij je onderwerp horen.
Een monografie gaat diepgaand in op één, vrij specifiek onderwerp. Het is een publicatie van doorgaans ongeveer 200 - 300 pagina's. Het kenmerk van een monografie is dat deze veel, vaak gedetailleerde informatie geeft. De productietijd van een monografie is tamelijk lang. Dus als je op zoek bent naar heel actuele informatie, is een monografie niet de meest geschikte bron. Je kunt in dat geval beter gebruikmaken van tijdschriftartikelen.
Monografieën worden in gedrukte vorm uitgegeven, maar ook steeds vaker in elektronische vorm, als e-book.
Een wetenschappelijk artikel wordt gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift. Het bevat een verslag van het onderzoek van een wetenschapper en wordt gekenmerkt door veel diepgang en het gebruik van jargon. Wetenschappelijke artikelen geven een weerslag van de ontwikkelingen in het vak. Ze geven een goed beeld van het recente onderzoek. Hoewel er nog gedrukte wetenschappelijke tijdschriften in omloop zijn, komt de nadruk steeds meer op elektronische tijdschriften te liggen.
Een bundel bestaat uit artikelen van verschillende auteurs en er is een redacteur (editor) die de supervisie heeft. Conference proceedings en feestbundels zijn hier voorbeelden van.
Rapporten van overheidsorganisaties, denktanks en bedrijven kunnen - hoewel zelf niet wetenschappelijk van aard - wel in veel wetenschappelijk onderzoek een belangrijke bron van informatie zijn. Ze bevatten:
- doelstellingen van maatschappelijke organisaties
- beleidsevaluaties
- effectrapportages
- politieke en ethische interpretaties
van wetenschappelijke vorderingen
- resultaten van enquêtes
Statistische gegevens gebruik je als je cijfers nodig hebt om je verslag/onderzoek te onderbouwen. Voorbeelden van databases voor statistieken zijn:
CBS Overview (Overzicht van statistische databases)
CBS Statline (Centraal Bureau voor de Statistiek)
Eurostat (Europese Commissie)
Van recent onderzoek wordt verslag gedaan in wetenschappelijke tijdschriften. Artikelen uit recente tijdschriftafleveringen zijn dus zeer geschikt als bron wanneer je op zoek bent naar actuele informatie over een onderwerp.
Krantenartikelen bevatten heel recente informatie. Hoewel geen wetenschappelijke publicatie, kan een krant toch een zeer nuttige bron zijn. De bibliotheek heeft (online) abonnementen op de grote Nederlandse en buitenlandse kranten. In de LexisNexis database kun je krantenartikelen zoeken op trefwoord.
Tijdens congressen doen wetenschappers in lezingen verslag van recent onderzoek. Deze lezingen ('papers') op wetenschappelijke congressen en symposia worden vaak achteraf gepubliceerd als een verzameling artikelen; een zogeheten congresbundel.
Niet zelden verschijnen deze bundels pas geruime tijd na het congres. In dat geval is de informatie natuurlijk minder actueel.
Vaak komt in de titel van een congresbundel het woord 'proceedings' (handelingen, verslag) voor.
Uiteraard kan een congresbundel ook als e-book of e-journal verschijnen en kunnen ook de proceedings zelf online op een website worden geplaatst.
Voor actuele informatie over bijvoorbeeld het aantal inwoners van de provincie Drenthe, kun je een beroep doen op statistische databases. Zie ook de kolom hiernaast.