Informatievaardigheden: Zoektechnieken en zoektips

• Gebruik specifiekere zoektermen. Raadpleeg hiervoor bij voorkeur een thesaurus.
• Voeg een extra zoekterm toe aan je zoekactie (AND).
• Zoek in specifieke zoekvelden (titelwoorden, trefwoorden).
• Gebruik limiters, bijvoorbeeld een beperkt aantal jaren of alleen peer-reviewed artikelen.
• Zoek op exacte uitdrukking (gebruik aanhalingstekens).

Let er bij het inperken van je zoekactie altijd wel op dat je niet een belangrijk aspect van je onderwerp uitsluit.

• Probeer je zoektermen breder te maken (zoeken met OR of een overkoepelende zoekterm gebruiken).
• Probeer je zoekactie minder precies te maken (bijvoorbeeld zoeken op "alle woorden").
• Gebruik synoniemen.
• Vertaal de zoektermen.
• Gebruik truncatie/wildcards.
• Gebruik trefwoordsuggesties.

Met de zgn. Booleaanse zoekoperatoren AND, OR en NOT kunnen zoektermen worden gecombineerd. Dit zijn de meest gebruikte en bekende operatoren.

De operatoren AND en NOT beperken het resultaat van een zoekactie. De operator OR vergroot het resultaat juist.

Voorbeelden:

• Bedreigde AND vogels : combineert deze twee woorden.
• Bedreigde OR vogels : zoekt naar de woorden bedreigde OF vogels. De zoekactie zal meer resultaten opleveren, maar bijv. in dit geval ook informatie over vogels die niet per se bedreigd zijn. (De OR-operator kan ook worden gebruikt om spellingsvarianten, vertalingen of synoniemen mee te nemen in een zoekactie: birds OR vogels OR Vögel OR oiseaux).
• Bedreigde NOT vogels : zoekt naar het woord bedreigde en sluit het woord vogels uit.

Hoe het werkt, kun je op The Boolean machine bekijken. Door het aanklikken van de AND, OR en NOT buttons wordt schematisch weergegeven wat het zoekgebied is.

Combineren van meer dan twee zoektermen kan ook: gebruik dan haakjes om de volgorde aan te geven. Bijvoorbeeld: (Money OR inflation) AND banking.

Met onderwerpsdescriptoren (Engels: subject headings) wordt specifiek gezocht op onderwerp. Onderwerpsdescriptoren worden ook wel trefwoorden genoemd (Engels: keywords), maar let op: in Discovery Service is een trefwoord (keyword) ook een woord uit de titel, uit de samenvatting of de inhoudsopgave. In de meeste bibliografische bestanden is een onderwerpsdescriptor een geïndexeerde term waarmee specifieker wordt gezocht.

Hiermee worden dus ook publicaties gevonden waarbij dat woord niet per se in de titel van de publicatie voorkomt.

Zo vind je met de onderwerpsdescriptoren: "gaswinning" en "Groningen" publicaties met titels zoals "Regulering van de aardgaswinning in Groningen" en "Aansprakelijkheid voor aardbevingsschade"; publicaties die je niet zou hebben gevonden wanneer je zou hebben gezocht op titel.

Door te zoeken met onderwerpsdescriptoren worden in internationale databases publicaties in allerlei talen ontsloten. Hierdoor zijn geen aparte zoekacties nodig voor bijv. Nederlands- en Engelstalige publicaties.

Synoniemen

Gebruik zoveel mogelijk alternatieve trefwoorden met dezelfde betekenis, zoals: milieuvervuiling, milieuverontreiniging. Gebruik in dat geval de Booleaanse zoekoperator OR.

Gebruik bij voorkeur een thesaurus om synoniemen te vinden (zie hieronder).

Een thesaurus is een index van afgebakende trefwoorden in een bibliografisch bestand (niet aanwezig in elke database!). 
In een thesaurus wordt aangegeven welke bredere of algemenere termen er zijn (BT=Broader terms), welke enger of specifieker zijn (NT=Narrower terms) en wat de gerelateerde termen (RT=Related terms) zijn waarop gezocht kan worden in deze database.

Bijvoorbeeld:

• milieuverontreiniging (=BT)
• bodemverontreiniging (=NT)
• milieutechnologie (=RT)

Met truncatie (of wildcards) kun je je zoekactie verbreden en spellingsvarianten meenemen.

Afhankelijk van de database kun je een vraagteken (?) of een asterisk (*) achter het stamwoord plaatsen.

Hierdoor wordt  gezocht naar meerdere uiteinden van een woord.

Met  milieu*  wordt niet alleen gezocht naar milieu, maar ook naar milieuvervuiling, milieutechnologie.

Een vraagteken vervangt een letter: er wordt gelijktijdig gezocht naar de Engelse en Amerikaanse spelling.

Zo wordt met organi?ation gezocht naar organisation (Engels) en organization (Amerikaans).
En  labo?r zoekt naar labour en labor.

Wanneer je zoekt met een samengestelde term zoals "sociale media" of "mental disorder" kun je deze het best

• tussen dubbele aanhalingstekens plaatsen
• verbinden met de Booleaanse operator AND (sociale AND media)
• (bij sommige bestanden) in één zoekbox zetten

De mogelijkheden verschillen per bestand. Zie hiervoor de help-functie van het betreffende bestand.